STANOWCZE OŚWIADCZENIE WOLI po ANGIELSKU

STANOWCZE OŚWIADCZENIE WOLI po ANGIELSKU by Wojciech Wołoszyk

Przyszło nam dziś zastanawiać się nad przełożeniem na język angielski pojęcia „oświadczeń stanowczych”.

Ciekaw jestem Waszego zdania co do rezultatu moich poszukiwań.

Pojęcie „stanowczości” oświadczenia woli pojawia się m.in. w kontekście przepisów KC dotyczących złożenia i przyjęcia oferty, czy ogólnie w kontekście wykładni oświadczeń woli.

Szczególnie ciekawe okazało się poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czy „stanowczość” można uznać w tym kontekście za równoważną z „wiążącym charakterem” oświadczenia. Faktycznie w niektórych kontekstach pojęcia te traktowane są jako zbliżone znaczeniowo:

„Jest to oświadczenie stanowcze, czyli wiążące dla oferenta.”

Jest to jednak w mojej ocenie pewien skrót myślowy, bowiem „stanowczość” oświadczenia jest de facto warunkiem jego wiążącego charakteru. W doktrynie rozróżnia się pojęciowo „stanowczy charakter” i „wiążący charakter”, a więc to rozróżnienie należy oddać również w przekładzie.

„Stanowczy charakter oświadczenia woli” należy rozumieć jako jego jednoznaczność, wyraźny i nie budzący wątpliwości zamiar wywołania określonych skutków, bezwarunkowość.

Przykłady:

„Obietnica nie zawsze składa się na zobowiązanie i takie są ustalenia, zwłaszcza że chodzi o zobowiązanie spółki, a nie tylko prezesa zarządu, które nie było stanowcze i zostało ocenione przez Sąd na tle szerszego materiału.”

„Pozwu nie można kwalifikować jako oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wypływem błędu, gdyż oświadczenie o uchyleniu się musi być wyraźne, stanowcze, jasne i niebudzące wątpliwości.”

„Uznanie powództwa jest aktem dyspozycyjności materialnej pozwanego, który za zasadne uznaje zarówno roszczenie powoda, jak i przyznaje uzasadniające je przytoczone przez powoda okoliczności faktyczne, a w konsekwencji godzi się na wydanie wyroku uwzględniającego żądanie pozwu (zob. wyrok SN z dnia 14 września 1983 r., III CRN 188/83, OSNC 1984, nr 4, poz. 60). Jest to stanowcze, bezwarunkowe oświadczenie woli i wiedzy pozwanego.”

„Nie wchodząc w tematykę trybu ofertowego, uregulowanego w art. 66-70 Kodeksu cywilnego, przypomnijmy, że poprzez ofertę rozumiemy zgodnie z art. 66 k.c., oświadczenie woli jednej strony, które wyraża stanowczy zamiar zawarcia umowy oraz zawiera, co najmniej istotne jej postanowienia (essentialia negotii).”

„W przypadku czynności prawnej, w której zastrzeżono warunek należy przyjąć, że czynność prawna została dokonana już z chwilą złożenia przez strony oświadczeń woli (tj. oświadczeń stanowczych, z którymi wiąże się zamiar zaciągnięcia zobowiązania), a nie najpóźniej z chwilą nadejścia terminu, do upływu którego ma nastąpić uzewnętrznienie «woli jednej ze stron»”.

„Po trzecie, zasadnicze znaczenie ma ocena prawna zastrzeżenia warunku zależnego od woli. Jeśli uzależniono skutki czynności prawnej od tego, czy strona zobowiązana zechce w ogóle świadczenie wykonać («spełnię świadczenie, jak będę chciał») trudność dotycząca oceny warunku nie powstaje, z uwagi na to, że nie dochodzi do dokonania czynności prawnej (brak cechy stanowczości). Wówczas ocena warunku potestatywnego jest oczywiście bezprzedmiotowa. Także w doktrynie francuskiej przyjęto, że oświadczenie «spełnię świadczenie, jak będę chciał» nie powoduje powstania zobowiązania. Tu wszak zamiar zaciągnięcia zobowiązania nie jest stanowczy.”

Przyjmując takie rozumienie „oświadczenia stanowczego” przyszedł czas na próbę odnalezienia pojęcia angielskiego, które w sposób możliwie najbliższy oddawałoby jego znaczenie.

Poszukiwania słownikowe i kwerenda tekstów anglojęzycznych zwróciły moją uwagę na dwóch potencjalnych kandydatów do miana właściwego ekwiwalentu w kontekstach prawnych: „firm” i „definite”. Słowa te wzajemnie bardzo się lubią i często występują w kolokacji „firm and definite”, która służy właśnie podkresleniu „stanowczości” zamiaru, intencji, oświadczenia, zobowiązania bądź decyzji. Oba wyrażają pewność, jednoznaczność, niezmienność i bezwarunkowość podjętej decyzji lub złożonego oświadczenia, a o oddanie takiego właśnie znaczenia nam chodziło.

Pojęcia te można często stosować zamiennie lub łącznie i doskonale oddają znaczenie „stanowczości” oświadczenia woli lub zamiaru.

Należy przy tym zachować ostrożność w stosowaniu frazy „definite statement”, która występuje w amerykańskim postępowaniu cywilnym (motion for more definite statement) w ramach wniosku o zobowiązanie drugiej strony do ostatecznego sprecyzowania żądań pozwu / twierdzeń zawartych w piśmie procesowym przed udzieleniem odpowiedzi. Element „stanowczości” też tu się pojawia, jednak jest to określona instytucja prawa procesowego i odradzałbym stosowanie „definite statement” jako przekładu polskiego „oświadczenia stanowczego” w kontekście wykładni oświadczeń woli, pomimo że o to dokładnie chodzi – tj. zobowiązanie drugiej strony do stanowczego opowiedzenia się co do określonych okoliczności lub żądań.

Poniżej kilka słownikowych przykładów, cytaty z orzecznictwa TSUE oraz dokumentów, opracowań i orzeczeń z kręgu anglosaskiej kultury prawnej.

Definition of definite
1a: free of all ambiguity, uncertainty, or obscurity
demanded a definite answer
Her position on the issue was definite.
b: UNQUESTIONABLE, DECIDED

Definite

adjective

• clearly defined or determined; not vague or general; fixed; precise; exact:
• having fixed limits; bounded with precision:
• positive; certain; sure:

Collins dictionary:

If you describe someone as firm, you mean they behave in a way that shows that they are not going to change their mind, or that they are the person who is in control.

A firm decision or opinion is definite and unlikely to change.

Przykłady z orzecznictwa TSUE:

• Sprawa T‑562/12: firm intention

W tym kontekście, rozpatrując wygaśnięcie mandatu, który, jak zostało wyjaśnione w pkt 133 powyżej, ma zasadniczo polityczny charakter, Komisja słusznie podnosi, że stanowcze wyrażenie woli skorzystania w razie potrzeby z uprawnienia do żądania rezygnacji członka Komisji, przyznanego przez traktat UE na zasadzie dyskrecjonalności przewodniczącemu Komisji, nie może być uznane za bezprawną presję wpływającą na ważność lub dobrowolność złożonej przez skarżącego rezygnacji.

In that connection and as regards the termination of a mandate that, as has been stated in paragraph 133 above, is essentially political in nature, the Commission rightly contends that the expression of a firm intention to exercise, if need be, the power to request a Member of the Commission to resign, which is a discretion conferred on the President of the Commission by the EU Treaty, cannot be considered to be illegitimate pressure affecting the validity or the voluntary nature of the resignation of the person concerned.

• Sprawa T‑186/06: firm agreement

W tym względzie, jeżeli zostanie wykazane, że rozmowom wyraźnie przyświecała wspólna wola uczestników, aby porozumieć się co do samej zasady ograniczenia konkurencji, stwierdzenia tego nie może podważyć okoliczność, iż konkretne elementy planowanego ograniczenia były przedmiotem negocjacji pomiędzy uczestnikami i że stanowcze porozumienie zawierało ustalenia różniące się od tych, które były przedmiotem dyskusji w trakcie wcześniejszych spotkań.

In that regard, where it is established that discussions were clearly guided by a common intention of the participants to agree on the very principle of a restriction of competition, that finding cannot be undermined by the fact that specific features of the restriction envisaged were the subject of negotiations between the participants and that the modalities of the firm agreement subsequently differed from those discussed at earlier meetings.

Przykłady użycia w kontekstach anglosaskich:

• There must be evidence of a firm and definite present intention to discontinue making the former domicile your primary base of operations.
• Thus, I believe, the Soviets have made up their minds in regard to their position on voting procedure and the only possibility of getting them to change their position would be if we and the British were prepared to take a firm and definite stand, supported by widespread reluctance on the part of the smaller nations to join the organization on the Soviet conditions.
• Leave to intervene in opposition to applications under section 605(c) of the Act will only be granted to operators of U.S.-flag vessels, and only to the extent, as demonstrated by the petition for leave to intervene, that such person provides an existing service, or that such person has firm and definite plans to provide a service, by a showing that its vessels operate in the same trade or on the same trade route as that proposed by the applicant and so operate in a manner competitive with the specific service proposed by the applicant.
• When you ask for a price you will be given an estimate or quotation. A quotation is a firm and definite price for the job that cannot be varied. An estimate is only a rough guide. Make sure you get a quotation and write on it „I accept on the basis that it is a firm and definite price for the job”.
• In none of those prior decisions did the claimant have the firm and definite offer or promise of permanent employment which exists in the instant case.
• This question is about the formation of contracts. The first issue is the status of the advertisement placed in the local newspaper by Brandon. Most advertisements are held not to be offers and amount to statements inviting further negotiations or invitations to treat. The case establishing this point is Partridge v Crittenden (1968) which affirmed the earlier decision of Harris v Nickerson (1873). The letter written by Kimesha agreeing to buy a television (with cheque enclosed for the asking price) is unequivocal and demonstrates a clear intention to be bound. The letter would appear therefore to amount a firm and definite offer. However, Brandon did not receive the letter and since it was not communicated, or accepted, it is ineffective and there is no contract.
• Test under „clearly erroneous” standard is whether appellate court has a firm and definite conviction mistake was made.
• A court’s firm and definite statement that an attorney acted unethically (as opposed to a statement that he may have acted unethically) appears to be a reprimand.
• IT IS FUNDAMENTAL THAT THE STATUTE RELATING TO COMPETITIVE BIDS FOR GOVERNMENT CONTRACTS CONTEMPLATES THE SUBMISSION OF BIDS WHICH ARE FIRM AND DEFINITE IN RESPECT TO THE PRICE TO BE PAID.
• In the absence of a definite declaration on the subject it must be presumed that the intention was that the ultimate weight of taxation must rest where the law places it. It cannot be presumed that anything else was intended than what is stated in the written instrument. It may be, for aught that now can be known, that the precise result which has happened was intended.
• Courts have approved the delegation power where the legislature has laid down a complete and definite declaration of policy and established objective standards or guidelines (United States v. Rock Royal Co-operative, Inc., 307 U.S. 533 (1939), reh. den. 308 U.S. 631; 16 Am. Jur. 2d, Constitutional Law § 339).
• Does the Rule apply when the proponents have not formed any definite intention either to effect or not to effect further transactions which would, cumulatively, have a triggering effect?
• The normal HMRC requirements are asfollows: (1) A definite intention to establish a permanent residence abroad. (2) The actual fulfilment of such intention.
•  Abandonment of homestead is accomplished, not merely by going away without intention of returning at particular time in future, but by going away with definite intention never to return.
• It is the general policy of NASA to solicit bids, proposals or quotations only where there is a definite intention to award a contract or purchase order.
• Parties should not seek or submit tenders without a firm intention and capacity to proceed with a contract.
• In the NCC (new Civil Code), the promise is generally stated by Art 1279 which represents the common law in this area. For the establishment of the precise content of this legal institution, Art 1279 Para 4 differentiates between the conventions, by which the
  parties agree to negotiate for the conclusion of a contract, without containing the firm intention to conclude the contract and the promise to conclude a contract in which the firm intention of the parties to contract is essential.
• If the target company has been approached by the offeror, the target company is required to make a possible offer announcement which identifies the offeror. The offeror then has 28 days to announce a firm intention announcement that it does or does not intend to make an offer.